BOOKS

.:: Teoria Kosztów Komparatywnych ::.

Teoria kosztów komparatywnych (określanej obecnie coraz częściej jako teoria kosztów względnych) jest teorią mającą rodowód klasyczny. Powstała ona na bazie dociekań dotyczących teorii kosztów absolutnych. Ponieważ obie te teorie stanowi podstawę klasycznej teorii handlu zagranicznego, celowym staje się przybliżenie istoty każdej z nich, a przede wszystkim istoty teorii kosztów względnych.

Teoria kosztów absolutnych zakłada, że podstawą specjalizacji międzynarodowej, a zarazem źródłem osiągania korzyści z handlu międzynarodowego jest występowanie miedzy dwoma krajami i (lub) większą liczbą krajów bezwzględnych (absolutnych) różnic w kosztach wytwarzania, które mierzy się wyłącznie nakładami pracy. Zakłada ona, że rozwój międzynarodowego podziału pracy będzie prowadził do lepszego wykorzystania mocy produkcyjnych w danych krajach oraz spowoduje wzrost produkcji dóbr w nich wytwarzanych i będących przedmiotem wymiany, co stanowi z kolei bezpośrednią przyczynę osiągania przez partnerów określonych korzyści. W praktyce jednak trudno sobie wyobrazić długookresowy rozwój handlu międzynarodowego, wyłącznie według tej zasady. Trudno bowiem sformułować jakiekolwiek wskazówki dla krajów które produkują wszystkie towary i usługi (lub ich większość) drożej niż ich handlowi partnerzy, a zarazem nie dysponują możliwościami długookresowego finansowania nadwyżki importu nad eksportem. Wskazówek takich udzielili autorzy teorii kosztów względnych. Udowodnili oni, że możliwości korzystnej specjalizacji międzynarodowej istnieją również w warunkach utrzymywania się miedzy dwoma krajami absolutnych różnic w kosztach produkcji, to jest także wtedy, gdy jeden z nich wytwarza wszystkie towary drożej (taniej) niż drugi.

Teoria kosztów względnych od momentu jest sformułowania przeszła daleko idącą ewolucję, będąc wielokrotnie reinterpretowana. Nadal wiele jej elementów zachowuje aktualność po dzień dzisiejszy. Autorzy teorii kosztów względnych (D.Ricardo, R.Torrens) jej istotę upatrywali w korzyściach płynących z wymiany międzynarodowej w specjalizowaniu się poszczególnych krajów w produkcji na własne potrzeby i na eksport tych towarów, które mogą być w każdym z nich wytwarzane względnie taniej niż w innych krajach. Ich zdaniem specjalizacja i wymiana międzynarodowa są umożliwiają efektywne wykorzystanie zasobów i sił produkcyjnych każdego kraju, a w konsekwencji świata jako całości. Największe korzyści widzieli oni w rozwijaniu handlu zagranicznego w warunkach swobodnej konkurencji na rynkach narodowych i w skali międzynarodowej. Stwierdzenia te stanowią podstawę zasady kosztów względnych, której istotę można uogólnić i sprowadzić do twierdzenia, że: każdy kraj powinien eksportować towary, których produkcja wymaga większego zastosowania bardziej obfitego i w związku z tym tańszego czynnika produkcji, importować zaś towary, których produkcja wymaga większego zastosowania mniej obfitego i w związku z tym droższego czynnika produkcji. Zasada ta jest jednocześnie zasadą racjonalnego gospodarowania w skali międzynarodowej. Wskazuje ona bowiem: jak uzyskać daną ilość określonego wyrobu przy minimalizacji nakładów lub jak uzyskać większy efekt przy danych nakładach.

Oznacza to, że w warunkach dysponowania przez kraj A absolutną przewagą w produkcji różnych dóbr (załóżmy dwóch z nich) nad krajem B, to kraj A powinien się specjalizować w produkcji i eksporcie tego towaru, który może wyprodukować stosunkowo taniej niż kraj B, to jest towaru w przypadku którego jego przewaga, mierzona kosztami (a także cenami) nad krajem B jest stosunkowo największa. Kraj B zaś powinien jednocześnie specjalizować się w produkcji i eksporcie towaru, w przypadku którego jego (podobnie mierzona) niekorzystna sytuacja ujawnia się w stosunkowo najmniejszym stopniu.
Niekiedy zasadę kosztów względnych (jak i absolutnych) formułuje się, uwzględniając nie różnice w kosztach i cenach produkcji, lecz w warunkujących ją różnicach w wydajności pracy.
Brzmi ona wówczas następująco: zawsze korzystna jest specjalizacja kraju A w tej dziedzinie produkcji, w której ma on stosunkową przewagę w wydajności pracy nad krajem B, natomiast niekorzystna jest sytuacja w tej dziedzinie, w której dany kraj nie ma względnej przewagi nad partnerem handlowym. Zasadę kosztów komparatywnych można uogólnić. Jeśli przyjmiemy, że kraj B (będący w niekorzystnej sytuacji pod względem wydajności pracy) traktować będziemy jako pozostałe kraje świata, stanowiące otoczenie kraju A (mającego stosunkową przewagę w wydajności pracy), to zasada kosztów względnych przyjmie formułę: dla każdego kraju zawsze opłacalna jest specjalizacja w produkcji i eksporcie tych produktów (towarów i usług), w przypadku których ma on stosunkową przewagę w wydajności pracy nad zagranicą, natomiast niekorzystna jest specjalizacja w produkcji i eksporcie tych produktów w przypadku których kraj ten nie ma w stosunku do zagranicy (otoczenia) tak rozumianej przewagi względnej.

Reasumując, partnerzy handlu zagranicznego, przy jego rozwijaniu zgodnie z zasadą korzyści względnych, osiągają znaczne korzyści, przy jednak nie zawsze równym jej podziale pomiędzy nich. Zasada korzyści względnych przyczynia się do kształtowania warunków rozwoju handlu międzynarodowego.

Międzynarodowe stosunki ekonomiczne (nazywane także międzynarodowymi stosunkami gospodarczymi) mają wymiar nauki i praktyki. Nauka obejmuje teorię i politykę. Przy czym teoria zajmuje się badaniem praw ekonomicznych rządzących procesami zachodzącymi w gospodarce światowej, a polityka zaś określa metody i środki osiągania przez państwo postawionych sobie celów gospodarczych oraz osiągania celów różnych krajów w drodze współpracy gospodarczej z zagranicą, jak też zasady tworzenia wspólnych, międzynarodowych instytucji i organizacji gospodarczych. W wymiarze praktyki międzynarodowe stosunki ekonomiczne przejawiają się zaś praktyczną realizacją postawionych celów i zadań w obszarze gospodarki światowej.
Międzynarodowe stosunki ekonomiczne obejmują: międzynarodowy podział pracy; międzynarodową wymianę gospodarczą (międzynarodową wymianę towarów; międzynarodową wymianę usług; międzynarodowe obroty kapitałowe; międzynarodowe przepływy technologii; międzynarodowe przepływy ludności siły roboczej) oraz międzynarodowe stosunki finansowe. Zakres międzynarodowych stosunków ekonomicznych jest więc bardzo szeroki. Oddziaływują one na wszystkie sfery działalności gospodarczej, wpływając na tempo i kierunki rozwoju gospodarczego, a przez to także decydują o pozycji ekonomicznej i politycznej poszczególnych krajów w świecie.
Jednym z praktycznych wyrazów realizacji międzynarodowych stosunków ekonomicznych jest integracja gospodarcza, rozumiana potocznie określa jako proces scalania (zespalania) gospodarek narodowych, widziany jednak nie jako dodawanie potencjałów ekonomicznych, lecz jako tworzenie nowych organizmów gospodarczych o odmiennych właściwościach. Widzi się ją jako stan i jako proces, czyli wytworzenie się, na podstawie wykształconej jednolitej struktury ekonomicznej, pewnego organizmu gospodarczego, obejmującego grupę krajów, który ze względu na wysoki stopień wewnętrznych powiązań ekonomicznych i osiągniętą w ich wyniku wewnętrzną spójność ekonomiczną, widocznie wyodrębnia się z całokształtu gospodarki światowej.
Współczesna integracja gospodarcza jest procesem obiektywnym, u podstaw którego znajdują się wymagania współczesnego etapu rozwoju gospodarczego, a zwłaszcza konieczność zapewnienia wielkiej skali produkcji, szybkiego postępu technicznego, rozwoju specjalizacji i kooperacji zarówno w samej produkcji, jak i w badaniach naukowych oraz konieczność dysponowania szerokimi rynkami zbytu. Podstawowym jej celem jest wzrost efektywności gospodarowania. Jego realizacji służą możliwości unowocześnienia gospodarki przez zmiany jej struktury.
Teorie międzynarodowych stosunków ekonomicznych sprowadzane są najczęściej do teorii handlu międzynarodowego (zagranicznego). Potwierdza to rys historyczny ich kształtowania się. Ich początków doszukiwać należy się już w starożytności, chociaż ujawniła ona wówczas specyfikę odpowiednią tamtym czasom. Problematyka ta dostrzegana była również w okresie średniowiecza. Radykalne przewartościowania nastąpiły jednak dopiero z chwilą zmiany podejścia do rozwoju handlu zagranicznego i międzynarodowego, pogłębione jeszcze bardziej na przełomie XIX i XX wieku. Problematyka wymiany międzynarodowej jest znaczącą dla współczesności. Funkcjonujące teorie wymiany międzynarodowej można podzielić na: teorie neoczynnikowe teorie neotechnologiczne oraz technologie popytowo-podażowe. Najbardziej znaczącą spośród nich jest teoria kosztów komparatywnych.https://www.facebook.com/v2.0/plugins/like.php?action=&app_id=&channel=https%3A%2F%2Fstaticxx.facebook.com%2Fx%2Fconnect%2Fxd_arbiter%2F%3Fversion%3D46%23cb%3Df24ed01c36ceaa4%26domain%3Dwww.ekonom.xmc.pl%26is_canvas%3Dfalse%26origin%3Dhttp%253A%252F%252Fwww.ekonom.xmc.pl%252Ff3038a8bd25c084%26relation%3Dparent.parent&container_width=0&href=http%3A%2F%2Fwww.ekonom.xmc.pl%2Fekonomia-miedzynarodowa%2Fteoria-kosztow-komparatywnych%2F&layout=button_count&locale=en_US&sdk=joey&send=false&show_faces=false