Globalny – albo inaczej zagregowany – popyt (AD – z ang. aggregate demand), to zależność między całkowitą ilością dóbr i usług (czyli wielkością realnego PNB) jaką gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i rząd chcą nabyć a poziomem cen mierzonym deflatorem PNB w określonym czasie.
Na kształtowanie się zagregowanego popytu wpływa szereg czynników, spośród których najistotniejszymi są: wydatki konsumpcyjne; wydatki inwestycyjne eksport netto oraz wydatki rządowe.
Pierwszym z czynników są wydatki konsumpcyjne. Tworzą je zakupy dokonywane przez gospodarstwa domowe. Ich wielkość jest zależna przede wszystkim od poziomu dochodu narodowego. Zależą one także od: stylu życia, prognoz na przyszłość, dostępności kredytów i innych uwarunkowań. Prawidłowością jest więc to, że wraz ze wzrostem dochodu narodowego rosną wydatki konsumpcyjne, a wraz z jego spadkiem maleją one. Zależność ta określana jest – zależnie od swej postaci: jako krańcowa skłonność do konsumpcji (MPC – z ang. marginal propensity to consume), gdy pokazuje jaka część dodatkowego dochodu jest konsumowana lub jak przeciętna skłonność do konsumpcji (APC – z ang. average propensity to consume), gdy pokazuje udział konsumpcji w dochodach gospodarstwa domowego.
Ważnym czynnikiem kształtującym globalny popyt są wydatki inwestycyjne. Rozumie się przez nie wydatki ponoszone na nowo wyprodukowane czynniki produkcyjne, umożliwiające odtworzenie zużytych czynników oraz wszelkiego rodzaju zapasy zgromadzone przez firmę. Ich rola wynika z tego, że efektywne zrealizowanie ich przyczynia się do wzrostu gospodarczego, a w konsekwencji zarówno do zwiększenia konsumpcji jak i do zwiększenia mocy produkcyjnych gospodarki w przyszłości. Na wielkość wydatków inwestycyjnych ma wpływ wiele czynników, spośród których najistotniejszymi są: postęp naukowo-techniczny oraz wysokość stopy procentowej.
Silny wpływ na zagregowany popyt mają również wydatki rządowe. Ma on charakter bezpośredni poprzez zakupy dokonywane przez państwo dla realizacji swoich funkcji, oraz charakter pośredni poprzez opodatkowanie gospodarstw domowych im przedsiębiorstw.
Znaczący jest również wpływ międzynarodowych stosunków gospodarczych na kształtowanie globalnego popytu. Najczęściej zwraca się uwagę w związku z kształtowaniem globalnego popytu na tę jej część która dotyczy wymiany handlowej dóbr i usług, a zwłaszcza tego jej elementu który tworzy eksport netto. Jest nim zaś wielkość eksportu pomniejszona o wielkość importu. Jeśli jest on dodatni, to przyczynia się do wzrostu wydatków ponoszonych w gospodarce. Jeśli jest natomiast dodatni, to przyczynia się do ograniczania tych wydatków.
Czynniki te mogą przyczyniać się do wzrostu, bądź też do ograniczenia popytu. Ponieważ działają one z różną siła i w różnych kierunkach, o tym czy mają one charakter wzrostowy czy też ograniczający decyduje ich wypadkowa. Wzrost popytu może być spowodowany na przykład obniżeniem podatków prowadzącym do zwiększenia konsumpcji, zwiększeniem wydatków na obronność, czy też wzrostem eksportu dóbr będących w nadmiarze. Ograniczenie popytu może zostać zaś spowodowane na przykład wzrostem oszczędności, wzrostem podatków, ograniczeniem wydatków budżetowych, wzrostem stopy inwestycji, wzrostem wydatków na import surowców, czy też ograniczeniem eksportu.
Zobrazowaniem zagregowanego popytu jest krzywa zagregowanego popytu. Pokazuje ona graficznie (Rysunek 6.1.) zależność między wielkością realnego produktu narodowego, na jaką zgłaszany jest popyt przez wszystkie podmioty gospodarujące, a poziomem cen mierzonym deflatorem produktu narodowego brutto. Ma ona nachylenie ujemne, w związku z czym wyższemu poziomowi cen odpowiada mniejsza ilość dóbr i usług, na które zgłaszają zapotrzebowanie gospodarstw domowe, przedsiębiorstwo i państwo (rząd).
Zmiany zagregowanego popytu determinowane wskazanymi czynnikami, zobrazować można wykorzystując krzywe zagregowanego popytu, poprzez ich przesunięcie. Jeśli czynniki kształtujące zagregowany popyt przyczyniają się do jego wzrostu, wówczas krzywa zagregowanego popytu przesuwa się w prawo, jeśli zaś spowodowały one jego ograniczenie, wówczas przesuwa się w lewo.
Kształtowanie się zagregowanego popytu – jak i krzywej go obrazującej dowodzi, że ilość dóbr i usług jaką gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa i państwo mogą zakupić zależy od poziomu cen i poziomu wydatków całkowitych w gospodarce. Zmiany poziomu cen prowadzą do ruchu wzdłuż krzywej zagregowanego popytu. Natomiast zmiany poziomu wydatków całkowitych w gospodarce prowadzą do przesunięcia się krzywej.