BOOKS

.:: Determinaty Rachunku Narodowego ::.

Zrozumienie istoty rachunku narodowego, jak również związanych z nim kategorii makroekonomicznych wymaga odwołania się do funkcjonującej strony systemu gospodarki narodowej, który trzeba dostrzegać jako całość będącą zbiorem wielu milionów podmiotów gospodarczych, których indywidualne decyzje wyznaczają całkowite wydatki w gospodarce, całkowity dochód oraz ogólny poziom produkcji dóbr i usług.
Pełna analiza rachunku narodowego wymaga uwzględnienia w systemie funkcjonalnym gospodarki narodowej – oprócz gospodarstw domowych, przedsiębiorstw (o różnym statusie organizacyjnym i własnościowym) oraz jednostek organizacyjnych aparatu państwa (tak na szczeblu centralnym jak i lokalnym), także związków z otoczeniem zewnętrznym, tj. z zagranicą.
Wobec tak określonych zależności, za podstawę ujawnienia istoty rachunku narodowego przyjąć można model ruchu okrężnego reprodukcji społecznej otwartej gospodarki rynkowej, to jest model składający się z takich elementów, jak: przedsiębiorstwa – państwo – gospodarstwa domowe zagranica. Każdy z nich charakteryzuje się innymi cechami oraz pełni inną rolę.
Państwo jest super podmiotem gospodarczym. Pełni ono rolę organizatora funkcjonowania gospodarki narodowej. Funkcjonuje w oparciu o dochody, których źródłem są:
podatki bezpośrednie (Td) nakładane na płace, czynsze, odsetki, zyski (–> podatek dochodowy);
podatki pośrednie (Te) zwane podatkami od wydatków, np. VAT, akcyza (podatek specjalny obciążający benzynę, papierosy), cła.
Finansuje ono zaś dwa rodzaje wydatków:
pierwszy “G” obejmujący wydatki na zakup dóbr i usług dla sfery zabezpieczającej funkcjonowanie państwa, to jest na płace urzędników państwowych i żołnierzy, zakupu sprzętu bojowego, a także nakłady na inwestycje publiczne, itp. Tworzą one produkcję netto, przyczyniając się jednocześnie do powstania odpowiadających jej dochodów czynników w przedsiębiorstwach dostarczających tę produkcję, powodując ujawnienie się dodatkowej siły nabywczej w gospodarstwach domowych które ujawniają dochody (–> stąd też należy włączyć je do PKB).
drugi, B obejmujący wydatki związane z finansowaniem płatności transferowych i zasiłków (np. emerytury, zasiłki dla bezrobotnych, subwencje dla przedsiębiorstw państwowych, itd.) które nie wiążą się z koniecznością świadczenia w zamian jakichkolwiek dóbr czy usług. Służą one wyłącznie redystrybucji już istniejących dochodów i sił nabywczej od grup ludności będących przedmiotem opodatkowania do ludzi, których państwo subsydiuje.
Przedsiębiorstwa z kolei to podstawowe podmioty gospodarczych, które:
wykorzystują czynniki produkcji dostarczone przez gospodarstwo domowe do wytworzenia dóbr i usług.
płacą gospodarstwom domowym za wykorzystanie czynników produkcji.
sprzedają dobra i usługi gospodarstwom domowym.
Gospodarstwa domowe to – podobnie jak przedsiębiorstwa – podstawowe podmioty gospodarcze, które:
dysponują czynnikami produkcji, które dostarczają przedsiębiorstwom (–> usługi czynników produkcji).
otrzymują dochody od przedsiębiorstw w zamian za dostarczane czynniki wytwórcze (–> dochody czynników produkcji).
wydają dochody na dobra i usługi wytworzone przez przedsiębiorstwa (–> wydatki na dobra i usługi).