BOOKS

.:: Podaż ::.

Drugą stroną rynku jest podaż. Rozumie się pod tym pojęciem zestawienie towarów, jakie producenci są gotowi sprzedać w określonych warunkach, przy danej cenie i w określonym czasie. Mamy przy tym na myśli nie pewną określoną ilość towarów, lecz zbiór (serie) alternatywnych ilości oferowanych towarów przy różnych, możliwych poziomach ceny. Podaż jako mechanizm rynkowy odnoszony jest do wymiaru mikroekonomicznego i do wymiaru makroekonomicznego.
W wymiarze mikroekonomicznym podażowa strona rynku związana jest ściśle ze sposobem podejmowania decyzji przez producentów o tym, co chcą oni produkować i wymieniać oraz w jakich ilościach i po jakich cenach. Reprezentuje ona podaż od strony producenta lub sprzedawcy. Nie oznacza to jednocześnie akceptacji takich zamiarów ze strony konsumentów.
Podaż można scharakteryzować odwołując się do jej wielkości oraz do krzywej podaży. Wielkość podaży jest to ilość dobra (lub usługi), jaką producenci zamierzają sprzedać po danej cenie i w danym okresie.
Jest ona zależna od wielu czynników, które można odpowiednio pogrupować . Do najważniejszych zaliczyć trzeba:

a) Cenę danego dobra, to jest ilość pieniędzy, jaką producent otrzymuje ze sprzedaży każdej jednostki tego dobra. Im wyższa jest cena, tym jest ona większym bodźcem do większej produkcji. Im zaś cena danego dobra jest niższa, tym większe stanowi ona ograniczenie w ilościowym dostępie do tego dobra przez konsumenta.
b) Ceny czynników wytwórczych, co wynika to z faktu, iż wysokość kosztów poniesionych na czynniki wytwórcze wpływa na wielkość produkcji. Przy wzroście kosztów opłacalność produkcji zmniejsza się i jej rozmiary ulegają ograniczeniu. Przy spadku kosztów produkcji mamy zaś do czynienia z wzrostem opłacalności produkcji i zwiększeniem rozmiarów produkcji.
c) Dostępność do czynników wytwórczych, zwłaszcza zaś właściwych czynników wytwórczych w odpowiednim czasie.
d) Technologię, rozumianą jako sposób zorganizowania procesu produkcyjnego i wykorzystania czynników wytwórczych. Im stoi ona na wyższym poziomie, tym w większym stopniu umożliwia ona zmniejszenie kosztów produkcji. W konsekwencji przyczynia się ona do dostarczenia na rynek każdej ilości produkt po niższej cenie, prowadząc przez to jednocześnie do wzrostu konkurencyjności na tym rynku.
e) Cenę innych dóbr, co wynika z zależności, że jeśli ceny innych towarów wzrastają, to mniej opłacalna staje się produkcja danego dobra, co w konsekwencji prowadzi do jego ograniczenia. Oznacza to, że cena danego dobra relatywnie spadła w stosunku do, ceny dóbr które zdrożały.
f) Liczbę producentów na danym rynku, co uwarunkowane jest tym, że wraz ze wzrostem producentów zwiększa się produkcja, a w ślad za nią i podaż.
g) Inne czynniki, które ujawniają się w konkretnych sytuacjach. Zaliczyć do nich trzeba np. warunki pogodowe.
Zestawienie wielkości podaży i różnych odpowiadających im cen dla danego okresu pozwala wykreślić krzywą podaży. Pokazuje ona ilość dobra lub usługi, czyli produktów, jakie producenci chcą dostarczyć na rynek (wielkość podaży) przy każdym poziomie ceny w danym okresie.

Jeśli przyjmiemy założenie, że wszystkie czynniki wpływające na podaż danego dobra – poza jego ceną – nie zmieniają się, to wielkość podaży danego dobra zmienia się zawsze wtedy, gdy zmienia się wyłącznie cena tego dobra. Zmiana wielkości podaży na wykresie krzywej podaży ilustrowana jest ruchem punktu wzdłuż tej krzywej. Jeśli cena dobra rośnie, to wielkość podaży również rośnie, czemu towarzyszy ruch punktu ” na prawo i w górę ” wzdłuż krzywej podaży. Jeśli natomiast cena dobra spada, to wielkość podaży również spada, czemu towarzyszy, czemu towarzyszy ” ześlizgiwanie się punktu na lewo i w dół ” wzdłuż krzywej podaży.
Ze zmianą podaży mamy również do czynienia w sytuacji zmiany któregoś z pozostałych czynników determinujących podaż.
Wzrost podaży danego dobra rośnie przy każdej cenie w sytuacji zmniejszenia kosztów produkcji, ulepszenia technologii lub zmiany jakiegokolwiek innego czynnika zachęcającego do wzrostu produkcji. graficznie wzrost podaży przedstawiany jest jako przesunięcie krzywej podaży na wykresie na prawo. Ruch ten pokazuje, że w nowych warunkach panujących obecnie na rynku, przy każdym poziomie cen oferta producentów danego dobra zwiększa się.
Z kolei spadek podaży dobra przy każdej cenie ma miejsce w sytuacji wzrostu kosztów produkcji, pogarszania warunków produkcji lub zmiany innych czynników mających negatywny wpływ na ofertę producentów. Spadek podaży danego towaru przedstawiany jest graficznie jako przesunięcie krzywej podaży na wykresie na lewo.
Podaż (i krzywa podaży) przedstawia zamiary producentów dotyczące wielkości produkcji, jaką chcieliby zaoferować na rynek. Jako taka nie pokazuje ona liczby zrealizowanych transakcji. O tym ile transakcji zostanie przeprowadzonych decydują obydwie strony rynku łącznie.

Funkcjonowanie mechanizmu podaży odzwierciedla tzw. prawo podaży. Głosi ono, że wyższej cenie dobra odpowiada większej ilość dostarczanego dobra. Zależność ta jest wynikiem tego, że przy wyższych cenach zwiększają się przychody producenta, co przy niezmienionych warunkach produkcji podnosi jego zyski.
Natomiast w wymiarze makroekonomicznym zagregowana podaż (AS – z ang. aggregate supply) – nazywana także globalną podażą – pokazuje całkowitą zależność między ilością produktów (czyli wielkością realnego produktu narodowego brutto) jaką wszyscy producenci w gospodarce chcą zaoferować na sprzedaż, a poziomem cen mierzonym deflatorem produktu narodowego w danym okresie. Zobrazowaniem zagregowanej podaży jest krzywa zagregowanej podaży.
Kształtowanie się zagregowanej podaży jest uzależnione od wielu czynników. Do najważniejszych zaliczyć trzeba: poziom cen produktów i usług w całej gospodarce; możliwości produkcyjne gospodarki; postęp naukowo-techniczny; siła robocza ; dostępność do czynników produkcji i koszty ich zaangażowania oraz regulacje rządowe.