BOOKS

.:: Równowaga Ekonomiczna ::.

Równowaga ekonomiczna należy do tych kategorii ekonomicznych które funkcjonują zarówno w skali makroekonomicznej jak i mikroekonomicznej. Wyraża ona stan zgodności pewnego układu sił i wartości. Jest ona stanem pożądanym. Dla zrozumienia tej problematyki istotnym obok rozpoznania treści samego pojęcia jest określenie warunków jej kształtowania, odchyleń od niej, kształtowania się jej na podstawowych rynkach. Celowym przy podejmowaniu tych kwestii jest przywołanie podstawowych teorii równowagi ekonomicznej oraz określenie istoty polityki równowagi ekonomicznej

Pojęcie i rodzaje równowagi ekonomicznej.
Pojęcie równowagi w ekonomii – w zależności od kierunku i szkoły ekonomicznej – ma różną treść. Równowaga ekonomiczna (nazywana także gospodarczą) jako pojęcie, najczęściej – co jest wspólne różnym teoriom – używana jest do określenia wzajemnej zgodności podstawowych wielkości ekonomicznych (takich jak :produkcji, popytu, ceny, dochodów, itp.), która tworzy sytuację nie wymagającą zmian w gospodarce. Stanowią ją takie relacje pomiędzy poszczególnymi elementami procesu reprodukcji społecznej, które zapewniają jej niezakłócony przebieg.
W pełniejszym rozumieniu równowagę ekonomiczną definiuje się jako sytuację, w której przy pełnym wykorzystaniu zasobów produkcyjnych (bogactw naturalnych, majątku produkcyjnego i siły roboczej) zachodzi równość:
między podażą wszystkich dóbr i usług a popytem na nie między podażą pieniądza krajowego i zagranicznego, a popytem na te pieniądze, przy założeniu, że wymiana gospodarcza z za granicą nie wywołuje trudności płatniczych.
Literatura ekonomiczna w zależności od przyjętych kryteriów wyróżnia różne rodzaje równowag. Jeśli wielkości stanowiące o równowadze odnoszone są do skali makroekonomicznej wówczas mówimy o równowadze makroekonomicznej (nazywanej także makrogospodarczą) albo globalnej. Jeśli natomiast są one odnoszone do wielkości mikroekonomicznych to wówczas mówimy o równowadze mikroekonomicznej (nazywanej także cząstkową).
Równowaga makroekonomiczna oznacza zrównoważenie popytu z podażą przy pełnym wykorzystaniu posiadanych zasobów wytwórczych. Oznacza to, że zapewnia ją dopiero sytuacja zgodności rzeczowej struktury produkcji ze strukturą potrzeb społecznych, przy pełnym wykorzystaniu posiadanych zasobów wytwórczych. Jest ona przejawem wewnętrznego zrównoważenia proporcji wzrostu i realizacji zaspokojenia potrzeb społecznych. Jako taka ma ona charakter integralny. Oznacza to, że zgodność w obrębie poszczególnych cząstek gospodarki traktowana jest jako podporządkowana zgodność całej gospodarki. Najpełniejszym przejawem funkcjonalnym równowagi makroekonomicznej jest równowaga rynkowa.
Z kolei równowagi mikroekonomiczne to równowagi odnoszące się do stanu funkcjonalnego podstawowych podmiotów gospodarczych jakimi jest gospodarstwo domowe (konsument) oraz przedsiębiorstwo. Równowagą mikroekonomiczną są również równowagi cząstkowe. Równowaga konsumenta ma miejsce wówczas, gdy stosunek cen dwóch nabywanych przez niego dóbr równa się krańcowej stopie substytucji. Równowaga przedsiębiorstwa oznacza taką sytuację, gdy osiąga ona zysk maksymalny (tj. gdy koszt krańcowy równa się utargowi krańcowemu).
Równowagę ekonomiczną rozpatruje się także w ujęciu statycznym i w ujęciu dynamicznym. Równowaga ekonomiczna statyczna to zgodność popytu na dobra konsumpcyjne z ich podażą w warunkach wykorzystania danego aparatu i danej siły roboczej. Natomiast równowaga ekonomiczna dynamiczna to zgodność popytu i podaży dóbr konsumpcyjnych w perspektywie czasu w warunkach zmian aparatu wytwórczego (inwestycje), długotrwałych zmian ilości i struktury siły roboczej oraz konsumpcji.
Innym podziałem równowagi ekonomicznej jest podział na: równowagę stałą i równowagę zmienną. Z pierwszą mamy do czynienia, gdy zmiana jakiegoś czynnika wytwórczego spowodowana impulsem wewnętrznym jest po pewnym czasie wyeliminowana przez zmiany działające w kierunku przeciwnym, powodujące w konsekwencji powrót do stanu poprzedniego. Z kolei w równowadze zmiennej należy widzieć należy sytuację, w której zmiana któregoś z czynników wytwórczych powoduje trwałe odejście od poprzedniego stanu równowagi i dojście do innego stanu równowagi.
W teorii i praktyce życia gospodarczego odwołuje się często także do równowagi ekonomicznej zewnętrznej i wewnętrznej. Równowaga zewnętrzna oznacza równowagę bilansu płatniczego, który jest zestawieniem wszystkich przychodów i rozchodów z kraju z tytułu wymiany dóbr i usług, transferów oraz zmian w stanie należności i zobowiązań majątkowych w stosunku do zagranicy. Jest ona w istocie równością między popytem a podażą na rynku pieniądza zagranicznego. Bardzo często pojmowana jest ona jako trwała tendencja do wyrównywania się w długim okresie strumieni płynności między krajem i zagranicą – i w takim rozumieniu bywa nazywana równowagą płatniczą. W praktyce równowagę zewnętrzną ocenia się w oparciu o bilans płatniczy i bilans handlowy. Natomiast równowaga wewnętrzna to równość między popytem a podażą na rynkach. W szerokim rozumieniu dotyczy to wszystkich rynków (produktów, zasobów i pieniądza) a w węższym rozumieniu natomiast dotyczy wybranych rynków (np. między oszczędnościami a inwestycjami).