Każde społeczeństwo staje przed rozwiązaniem trzech podstawowych problemów ekonomicznych, a mianowicie:
co (jakie dobra) należy produkować i w jakich ilościach? to znaczy ile i jakich alternatywnych dóbr i usług należy wytwarzać i kiedy mają być one wytwarzane jak się powinno produkować dobra? to znaczy: przez kogo, z jakich zasobów i za pomocą jakiej metody technicznej mają być one wytwarzane do kogo mają być wytwarzane dobra to znaczy kto je (dobra i usługi) ma użytkować i czerpać z nich korzyści. Problemy te rozumiane jako poważne zagadnienia, kwestie, czy też zadania do rozstrzygnięcia (rozwiązania) w obszarze makroekonomii ujawniają się przez pryzmat: wzrostu gospodarczego i produktu krajowego, zatrudnienia i bezrobocia, cen i inflacji oraz międzynarodowych stosunków gospodarczych. W gospodarce rynkowej rozwiązywane są one na rynku i przez rynek dostrzegany w wymiarze globalnym, tak ze strony globalnego popytu jak i globalnej podaży, przy wspomagających działaniach regulacyjnych państwa ze strony państwa poprzez politykę makroekonomiczną. Są one przy tym rozwiązywane różnymi sposobami przez poszczególne społeczeństwa i poszczególne gospodarki. Wiążą się one jednak zawsze z dokonywaniem wyborów i stanowią istotną część rzeczywistości gospodarczej.
Wskazane problemy stanowią centralny obszar zainteresowań wszystkich liczących się szkół i nurtów ekonomicznych, przy nadawaniu im jednak różnych wag i różnego znaczenia.
1.Główne kwestie makroekonomiczne.
Makroekonomia zajmując się zachowaniem gospodarki jako całości oraz zmianami szeroko traktowanych zjawisk życia gospodarczego swoją uwagę skupia na czterech ważnych problemach, a mianowicie na produkcji i wzroście gospodarczym, zatrudnieniu i bezrobociu, cenach i inflacji, oraz stosunkach gospodarczych z zagranicą, dążąc do ich rozwiązania.

Produkcja i wzrost gospodarczy
Z punktu widzenia makroekonomicznej działalności gospodarki problemem podstawowym jest produkcja dóbr i usług ekonomicznych. Jest ona odzewem na jeden z celów makroekonomicznych, a mianowicie zapewnienie ciągłości i na jak najwyższym poziomie procesów reprodukcji gospodarczej. Jest ona wyrazem i efektem zastosowania czynników produkcji (siły roboczej, kapitału, ziemi, przedsiębiorczości i technologii).
Kształtowanie procesów produkcyjnych pozostaje w ścisłych związkach z wzrostem gospodarczym (rozdz. VIII) oraz kształtowaniem się koniunktury gospodarczej (rozdz. IX). Globalne określenie poziomu wyprodukowanych dóbr i usług ekonomicznych odbywa się za pośrednictwem procedury rachunków narodowych, w oparciu o takie podstawowe mierniki jak PKB, PNB oraz DN (rozdz. VII).

Zatrudnienie i bezrobocie
Kolejnym ważkim problemem makroekonomicznym jest zatrudnienie i bezrobocie. Wiąże się z realizacją dwóch celów makroekonomicznych, a mianowicie zapewnienia wysokiego zatrudnienia w gospodarce, a przez to jednocześnie dążenia do niskiego poziomu bezrobocia.
Zatrudnienie (utożsamiane często z pracą, robotą, zajęciem czy też czynnością) jako kategoria makroekonomiczna charakteryzuje się znaczną złożonością i specyfiką. W wymiarze gospodarki narodowej, zatrudnienie wyraża określoną liczbę osób wykonujących pracę na podstawie obowiązujących norm prawnych i ujmowanych w statystykach zatrudnienia, ubezpieczeń i organizacji związkowych. Istotę kwestii zatrudnienia wyjaśniają i przybliżają pojęcia siły roboczej oraz zatrudnionych, pracujących oraz bezrobotnych. Są one immanentną częścią każdej gospodarki.
Siła robocza to grupa ludzi występująca na podażowej stronie rynku pracy, którą tworzą ci, którzy znaleźli zatrudnienie, oraz ci którzy aktywnie poszukują pracy. Z ekonomicznego punktu widzenia dla każdej gospodarki ważne jest zagadnienie gospodarowania jej zasobami. Wymaga ono jednak uwzględnienia jej specyfiki, a więc zastosowania obok kryteriów ekonomicznych jednocześnie także kryteriów naturalnych (demograficznych, fizjologicznych, biochemicznych i ekologicznych) i społecznych (w tym prawnych, kulturowych i oświatowych). Sprowadza się ono do przygotowania siły roboczej do pracy, jej wykonaniu oraz zużyciu lub użytkowaniu rezultatów jej zastosowania, co przejawia się realizacją czterech procesów, a mianowicie: odnowy siły roboczej, przyrostu siły roboczej, alokacji siły roboczej oraz jej wykorzystaniu.
Do siły roboczej zaliczani są zarówno ludzie pracujący (zatrudnieni), jak i bezrobotni. Zatrudnieni to te osoby, które podjęły pracę w oparciu o stosunek do pracodawcy na umowie najmu, mianowaniu lub współużytkowaniu środków produkcji. W praktyce zatrudnieni dzielą się na czynnych i biernych zawodowo. Czynni zawodowo to pracujący i bezrobotni. Bierni zawodowo to wszyscy ci – poza czynnymi zawodowo – którzy mogliby pracować, ale nie pracują i nie poszukują pracy. Są nimi matki wychowujące dzieci oraz studenci. Są to ludzie, którzy w każdej chwili mogą wejść na rynek pracy i powiększyć siłę roboczą.
Pożądanym stanem zatrudnienia jest zatrudnienie pełne. Oznacza ono taki stan, kiedy wszyscy poszukujący pracy mogą ją znaleźć w normalnym czasie. Nie oznacza to, że stopa bezrobocia równa się zeru i na rynku pracy nie ma ludzi poszukujących pracy.
Zatrudnienie w skali makroekonomicznej uzależnione jest od szeregu uwarunkowań, spośród których najważniejszymi są uwarunkowania: demograficzne, społeczne oraz ekonomicznymi.
Uwarunkowania demograficzne wpływają bezpośrednio na wielkość i strukturę zasobów siły roboczej. Powiązane są one ściśle z uwarunkowaniami biologicznymi. stąd też obejmują one takie zjawiska, jak: rodność, płodność, umieralność ogólna i umieralność niemowląt, przyrost naturalny, migrację (emigrację i imigrację) ludności.
Z kolei uwarunkowania społeczne związane są z osiągniętym poziomem rozwoju społecznego oraz realizowaną polityką społeczną. Związane są one z takimi kwestiami, jak: wymiar czasu pracy, zakres świadczeń społecznych, warunki przechodzenia na emeryturę oraz rentę, dostępność kształcenia, skala zatrudnienia i skala bezrobocia, zakres i formy pomocy społecznej i charytatywnej, możliwości podjęcia pracy w niepełnym wymiarze, warunki współpracy z innymi ludźmi i inne. ta grupa uwarunkowań charakteryzuje się tym, że sprzyja ona komunikowaniu się ludzi.
Najważniejszą grupę uwarunkowań zatrudnienia stanowią uwarunkowania ekonomiczne. Są one zdeterminowane przede wszystkim poziomem i strukturą produktu narodowego a w konsekwencji możliwościami wzrostu gospodarczego. Z punktu widzenia tych uwarunkowań zatrudnienie jawi się jako: ważny czynnik produkcji, źródło dochodów pracowniczych w formie płac oraz czynnik kształtowania równowagi gospodarczej.

Bezrobocie

Jako kategoria makroekonomiczna – to zjawisko gospodarcze charakteryzujące się tym, że większa lub mniejsza liczba osób zdolnych do pracy i poszukujących pracy nie znajduje zatrudnienia.
Miarą bezrobocia jest stopa bezrobocia. Oblicza się ją jako stosunek liczby bezrobotnych do liczby ludzi stanowiących siłę roboczą (zasoby siły roboczej) i wyraża w procentach.

Bezrobotnym jest zaś osoba, która nie pracuje obecnie (w danym momencie), ale chce pracować i aktywnie szuka pracy, ale nie może otrzymać zatrudnienia przy istniejących stawkach płac lub też oczekuje na powrót do pracy (została czasowo zwolniona i oczekuje na wezwanie do pracy, albo też ma się zgłosić do pracy w oznaczonym terminie). Bezrobotnymi są więc ludzie w wieku zdolności do pracy i posiadający tę zdolność, ale z różnych powodów nie mogący jej znaleźć.
W teorii i praktyce ekonomicznej wyróżnia się wiele rodzajów bezrobocia. Najczęściej dokonuje się podziału bezrobocia na: cykliczne, strukturalne i frykcyjne.
Bezrobocie cykliczne zaliczane jest do najważniejszych rodzajów bezrobocia. Jest ono wynikiem spadku zagregowanego popytu w gospodarce. Związane jest ono z faktem, iż popyt na pracę jest popytem pochodnym i jego wielkość zależy od popytu na produkty wytwarzane dzięki zatrudnieniu.
Z kolei bezrobocie strukturalne to zjawisko zmniejszania zatrudnienia wskutek ograniczenia produkcji spowodowanej zmianami strukturalnymi w gospodarce. Wiąże się ono z niedostosowaniem popytu do podaży siły roboczej w wyniku nierównomiernego wzrostu gospodarczego. Powstaje ono na skutek zmian struktury przemysłowej gospodarki, prowadzącej do utraty przez ludzi posiadających zawody wykorzystywane w zanikających gałęziach przemysłu. Spowodowane jest ono przede wszystkim brakiem kapitału lub złymi proporcjami w rozmieszczeniu zasobów produkcyjnych gospodarki.
Natomiast bezrobocie frykcyjne jest zjawiskiem spowodowanym nieustannymi przemieszczeniami siły roboczej na rynku pracy w układach przestrzennych (między regionami gospodarczymi), w układach rzeczowych (między sektorami, działami i przedsiębiorstwami), w układach pionowych (związanych ze zmianą stanowisk pracy w obrębie zawodu w związku z awansami, degradacją lub stabilizacją zawodową) i w układach poziomych (W których dokonywane są przesunięcia między poszczególnymi zawodami i specjalizacjami). Ma ono charakter nieunikniony. Bezrobotnymi stają bowiem ludzie zmieniający pracę, wchodzący na rynek pracy lub też powracający na rynek pracy (np. matki po urlopach wychowawczych). Są nimi również ludzie wykazujący brak mobilności – czyli niemożliwość lub niechęć do zmiany miejsca zamieszkania w celu uzyskania pracy, powodowany przede wszystkim problemami mieszkaniowymi, a także względami rodzinnymi.

Ze zjawiskiem bezrobocia frykcyjnego związana jest naturalna stopa bezrobocia. Opisuje ona bowiem poziom bezrobocia istniejący przy pełnym zatrudnieniu, czyli w sytuacji występowania w gospodarce bezrobocia frykcyjnego.
Bezrobocie frykcyjne łącznie z bezrobociem strukturalnym stanowi bezrobocie naturalne. W teorii i praktyce często posługuje się także pojęciem bezrobocia normalnego, które obejmuje obok bezrobocia frykcyjnego także bezrobocie dobrowolne i sezonowe.
Bezrobocie dobrowolne to zjawisko niepodejmowania pracy z powodu nieodpowiednich warunków pracy lub z innych względów. Wiąże się ono z brakiem potrzeby podjęcia pracy i zapewnienia warunków życia.
Zaś bezrobocie sezonowe to zjawisko będące wynikiem osłabienia (redukcją) popytu na pracę z powodów naturalnych podyktowanych porą roku. Dotyczy ono zwłaszcza rynku pracy w rolnictwie, budownictwie i transporcie.
W sytuacji kiedy bezrobocie normalne nie przekracza 3-4 do 4,5% zasobów siły roboczej, uznaje się, że w gospodarce został osiągnięty stan pełnego zatrudnienia.
Przeciwieństwem bezrobocia dobrowolnego jest bezrobocie przymusowe, którym jest zjawisko gdy określona liczba osób poszukuje pracy, chce pracować przy jakiejkolwiek cenie siły roboczej, ale nie może jej znaleźć. Brak tego typu bezrobocia oznacza istnienie ogólnej równowagi na rynku pracy przy przewadze popytu nad podażą siły roboczej.
Innymi rodzajami bezrobocia są: chroniczne, nieefektywnego popytu, klasyczne, płynne, jawne i ukryte oraz technologiczne.
Bezrobocie chroniczne to zjawisko na konkurencyjnym rynku pracy spowodowane utratą lub niemożliwością otrzymania pracy w przez osoby z powodów od siebie niezależnych (jak: podeszły wiek, zły stan zdrowia, przeszłość polityczna).
Z kolei bezrobocie nieefektywnego popytu to zjawisko na rynku pracy spowodowane niedostatecznym popytem na dobra, które mogą być wytwarzane przy pełnym wykorzystaniu siły roboczej. Stanowi ono różnicę między liczbą osób poszukujących pracy i liczbą stanowisk pracy. Wyjaśnia się je jako zmianami struktury produkcji powodującej przesunięcia popytu z jednych do drugich rodzajów prac. Widzi się w nim cenę jaką trzeba płacić za obniżanie inflacji.
Bezrobocie płacowe (zwane także klasycznym) to zjawisko na rynku pracy spowodowane ograniczaniem zatrudnienia na skutek zbyt wysokich płac realnych. Spowodowane jest ono wymuszaniem przez związki zawodowe wysokiego poziomu płac w skali krajowej bez brania pod uwagę różnic jakie występują w układach regionalnych i gałęziowych.
Bezrobocie jawne, to ten rodzaj bezrobocia którego poziom jest określany na podstawie prawnych regulacji tej kwestii w danym kraju. W Polsce do bezrobotnych (zgodnie z Ustawą o zatrudnieniu z dnia 29 grudnia 1989r.) zalicza się osoby zdolne i gotowe do pracy, pozostające bez pracy i zarejestrowane w biurach pracy, jeżeli nie pobierają emerytury, nie są właścicielami lub posiadaczami gospodarstw rolnych oraz nie prowadza działalności gospodarczej.
Natomiast bezrobocie ukryte to takie zjawisko związane z taką sytuacją zatrudnienia, gdy jest ludzie pozostają w stosunku pracy mimo braku ekonomicznego uzasadnienia takiej sytuacji.