BOOKS

.:: Istota Mikroekonomii ::.

Mikroekonomia zajmując się badaniem pojedynczych rynków funkcjonujących w ramach gospodarki narodowej, w istocie sprowadza swoje dociekania do analiz i interpretacji zjawisk mających miejsce na rynku oraz związanych z dokonywaniem osobistych wyborów przy zakupach. Koncentruje się ona zwłaszcza na analizie zachowań indywidualnych podmiotów gospodarujących. Jako taka bada decyzje alokacyjne (to jest podstawy podejmowania decyzji oraz skutki decyzji) podejmowane przez indywidualne podmioty gospodarcze. Uzasadnieniem takiego podejścia jest fakt, iż decyzje indywidualne, wyrażające się następnie w działaniach poszczególnych producentów i konsumentów łączą się ze sobą i skutkują określonymi reakcjami grupowymi. Oznacza to jednocześnie, że splatanie się działań ludzkich, działań pojedynczych podmiotów stanowi o działaniach poszczególnych grup i całego społeczeństwa. Zaznaczyć przy tym jednak trzeba, że działania indywidualne nie zawsze są zgodne ze sobą, często są one sprzeczne i prowadzą do konfliktów.
Istotą mikroekonomii jest to, że wiąże się ona ściśle i opiera o pewne założenia dotyczące zachowań indywidualnych. Podstawowym założeniem jest to, iż ludzie są w stanie brać pod uwagę różne sposoby poprawy swojej sytuacji życiowej. Innym nie mniej ważnym jest również to, iż producenci i konsumenci dokonując racjonalnych wyborów, pod kątem maksymalizacji swego zadowolenia.
Ze względu na duży wpływ cen na podejmowane decyzje ekonomiczne, mikroekonomię często nazywa się teorią cen.

Podstawowe kategorie mikroekonomiczne
Mikroekonomia – której głównym elementem jest analiza marginalna, a więc rozumowanie marginalne – posiłkuje się kategoriami marginalnymi, a więc takimi jak: maksymalny zysk, przeciętny zysk, krańcowy zysk, marginalne zadowolenie, maksymalne zadowolenie, korzyść marginalna (zysk marginalny), koszt marginalny, koszt alternatywny, utarg całkowity, utarg przeciętny, utarg krańcowy i innymi.
Odwoływanie się do takich kategorii wynika z faktu, iż ludzie, czy też pojedyncze podmioty gospodarcze, rozdzielając zasoby i decydując się na ich zastosowanie w określonej działalności gospodarczej, dążą do osiągnięcia możliwości jak największych korzyści. I tak np.: producent dąży do maksymalizacji zysku, konsument zaś chce osiągnąć maksymalne zadowolenie z konsumpcji zakupionych dóbr; co z kolei prowadzi do problemu optymalizacji decyzji w procesie gospodarowania. Zmieniając decyzje gospodarcze, a w ślad za tym zmieniając (tj. zwiększając lub zmniejszając) rozmiary działalności gospodarczej – czy to produkcji, czy też konsumpcji – o jednostkę przyczyniamy się do zmiany(wzrostu lub spadku) korzyści. Korzyść taką nazywamy marginalną, a koszt jej uzyskania kosztem marginalnym.
Kategorie te uznać należy jako podstawowe. Jako takie wymagają one bliższej charakterystyki, która zostanie dokonana w toku następnych wykładów.

Podstawowe zasady mikroekonomii
Zmiana decyzji gospodarczej, a w ślad za tym zmiana działalności gospodarczej wiązać musi się z poszukiwaniem rozwiązań które przyniosłoby największe korzyści. Wsparcie tych poszukiwań jest odwołanie się przy podejmowaniu decyzji alokacyjnych do kilku zasad, a mianowicie:

1) zasady optymalizacji

2) zasady malejącej korzyści marginalnych

3) zasady rosnącego kosztu marginalnego

4) zasady optymalizacji decyzji.

Zasada optymalizacji
Zasada optymalizacji sprowadza się do kierowania się w toku podejmowanych i zmian decyzji gospodarczych, dążeniem do takich zmian poziomu działalności gospodarczej przy których korzyści wynikające z tej zmiany (korzyści marginalne) zrównują się z kosztem jaki zmiana ta pociąga za sobą (koszt marginalny). Sytuacja ta (ZM = KM) jest optymalną i oznacza osiągnięcie najlepszego z możliwych (w danych warunkach) poziomu aktywności gospodarczej. Nazywa się ją również punktem równowagi podmiotu gospodarczego (producenta, konsumenta).
W innych sytuacjach, tzn. gdy korzyści marginalne są większe od kosztów marginalnych (ZM > KM) należy rozwijać realizowaną działalność gospodarczą; a gdy koszty zmiany działalności są większe aniżeli korzyści z niej wynikające (ZM < KM) to należy ograniczyć rozmiary tej produkcji.
Z zasady optymalizacji wynika, że jakakolwiek nierówność pomiędzy korzyściami marginalnymi (ZM) i kosztami marginalnymi (KM) zanika wraz ze zmianami poziomu działalności gospodarczej, tzn. :
w miarę powiększania rozmiarów działalności zmniejszają się korzyści marginalne natomiast rosną koszty marginalne,
w sytuacji spadku poziomu działalności korzyści marginalne rosną, natomiast koszty marginalne zmniejszają się.
Wszelkie zmiany korzyści i kosztów marginalnych związane ze zmianami rozmiarów działalności producenta lub konsumenta wynikają z istnienia dwóch zasad; zasady malejących korzyści marginalnych oraz zasady rosnących kosztów marginalnych.

Zasada malejących korzyści marginalnych
Zasada malejących korzyści marginalnych wynika z prawidłowości, że im większy jest poziom działalności gospodarczej tym mniejsze są korzyści marginalne osiągnięte z tej działalności. Oznacza ona, że przy bardzo wysokim poziomie działalności gospodarczej (produkcji, konsumpcji) korzyści marginalne będą wynosić zero. Jest to punkt, w którym korzyści całkowite z działalności gospodarczej przestają wzrastać. Osiągnięty został bowiem punkt maksymalnych korzyści z działalności gospodarczej. Producent – w przypadku produkcji, albo konsument w przypadku konsumpcji znajdują się w pozycji równowagi.
Zasada malejących korzyści marginalnych jest odwracalna ponieważ korzyści marginalne są mniejsze przy wyższym poziomie działalności, a większe przy niższym poziomie działalności.

Zasada rosnącego kosztu marginalnego
Zasada rosnącego kosztu marginalnego, jest ściśle powiązana z zasadą (i zjawiskiem) malejących korzyści marginalnych oraz kosztami i korzyściami alternatywnej działalności gospodarczej (tj. alternatywnego zastosowania ograniczonych zasobów).
Przy danych zasobach, którymi dysponuje np. konkretny konsument w konkretnym czasie, przeznaczenie coraz większej części dochodów na jeden rodzaj konsumpcji oznacza, iż musi on rezygnować z coraz większej ilości jednostek innego rodzaju konsumpcji. Wzrost konsumpcji pierwszego jej rodzaju, zmniejszając korzyści marginalne, powoduje jednocześnie wzrost kosztu marginalnego i konsumpcji drugiego jej rodzaju. Dzieje się tak dlatego, iż koszt marginalny konsumpcji pierwszego rodzaju jest równy korzyściom marginalnym z poświęconej konsumpcji drugiego rodzaju.

Zasada optymalizacji decyzji
Zasada optymalizacji decyzji sprowadza się do następującej prawidłowości, iż każdy przedmiot gospodarczy dążący do maksymalizacji korzyści netto ze swej działalności powinien zwiększyć ją lub zmniejszyć aż do momentu zrównania się korzyści marginalnych z kosztami marginalnymi. Jest ona odzewem na poszukiwania rozwiązań optymalnych w warunkach ograniczoności zasobów. Winna ona pozwolić odpowiedzieć na pytanie: przy jakich wielkościach konsumpcji jednego i drugiego rodzaju dóbr osiągamy największe korzyści (zadowolenie z konsumpcji) biorąc pod uwagę daną wielkość dochodu.