Państwo, jak każdy podmiot gospodarczy dokonuje wyboru przed podjęciem decyzji. Jest więc ona z jednej strony wyrazem preferencji indywidualnych jednostek składających się na dane społeczeństwo, z drugiej strony zaś sposobu w jaki się dokonuje tych preferencji. Logicznym jej dopełnieniem jest sytuacja, zarezerwowania sobie przez państwo pewnego obszaru decyzyjnego nie objętego koniecznością liczenia się z opinią społeczeństwa – przynajmniej w pewnym przedziale czasu. Oznacza to jednocześnie, że w takim przypadku preferencje indywidualne, które są sprzeczne z wolą państwa automatycznie tracą rację bytu.
Problematyka ta w teorii ekonomii lokowana jest w obszarze decyzji społecznych. Jedną z dróg jej rozwiązania są próby wykorzystania do tego celu mechanizmu przejścia od preferencji indywidualnych do preferencji zbiorowych. Ta koncepcja natrafiła jednak na dwa poważne ograniczenia. Pierwszym jest konieczność dysponowania przez jednostki odpowiednią metodą sprowadzania użyteczności i niekorzyści towarzyszących różnym sytuacjom do porównywalności. Drugim ograniczeniem zaś jest to, aby funkcje użyteczności różnych jednostek były jednakowe lub różnica między preferowanymi celami pozwalała na ich kwantyfikację. W praktyce jednoczesne spełnienie tych warunków okazuje się niemożliwe, co oznacza jednocześnie, że agregacja preferencji indywidualnych w celu ustalenia użyteczności społecznej jest niemożliwa.
Zagadnienie to starali się rozwiązać V.Pareto i K.Arrow, każdy jednak z innego punktu widzenia. V.Pareto (), dążąc do uniknięcia wskazanych sprzeczności, sugerował aby państwo odstąpiło od prób zmiany strat jednych na zyski innych i oparło decyzję społecznie optymalną na zasadzie poprawy sytuacji choć jednej jednostki przy niepogarszaniu pozostałych. Tezę tą zakwestionował K.Arrow wykazując, że w społeczeństwie nie występuje jednomyślność. Sformułował on teoremat wątpliwości co do możliwości racjonalnego wyboru społecznego. Jego istotą jest nierozwiązywalność sytuacji w której trzy jednostki mają do wyboru rozwiązanie A, B i C. Jeśli bowiem większość obywateli woli rozwiązanie A niż rozwiązanie B, a B bardziej niż C, to wcale nie musi to oznaczać, że jednostki te mając do wyboru pomiędzy A i C wypowiedzą się za A. K.Arrow uważa, że żaden system głosowania nie pozwala przejść w sposób zadawalający od preferencji indywidualnych do społecznych.
Mimo to zainteresowanie przejściem od preferencji indywidualnych do preferencji społecznych budzi ciągle zainteresowanie ekonomistów. Współcześnie odzwierciedlają to dociekania w obszarze wielu nurtów teorii wyboru społecznego (public choice), zwłaszcza w teoriach; rynku politycznego, biurokracji i asymetrii.

Odpaństwowienie gospodarki i życia społecznego
Procesy powrotu gospodarki planowej do gospodarki rynkowej odbywają się nie w formie jednorazowego aktu, lecz jako skomplikowane procesy transformacyjne odtwarzające instytucje, więzi społeczne i metody regulacyjne niezbędne do sprawnego funkcjonowania gospodarki. Stanowią je procesy: przekształceń własnościowych; dereglamentacji oraz deetatyzacji.